پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

1- آیا عمل ننمودن یک شخص به گفته‌هایش، دلیل بر ضعف اوست، یا بطلان سخنش؟!  مثلاً اگر کسی به علت بی‌احتیاطی بیمار شد و گفت: «مراقب باشید بیمار نشوید» و یا تبنل در نمازی گفت: «سعی کنید که شما به نماز اول وقت عادت کنید»، سخن‌شان خطاست و نباید پذیرفت؟!

فرض کنید که پدری در بزرگسالی و پس از گذران و مواجهه با آسیب‌های بی‌سوادی، به فرزندان یا نزدیدکانش بگوید: «عزیزانم، تحصیل کنید، درس بخوانید تا بی‌سواد نمانید و مانند من گرفتار نشوید!»؛ آیا چون او خودش عمل ننموده و اکنون نیز دچار مشکل می‌باشد، سخنش نادرست است؟!

یا فرض کنید که کسی جوانی‌اش را به بطالت گذرانده باشد و اکنون نیز دچار عواقبش شده باشد و به سایر نوجوانان و جوانان بگوید: «سعی کنید که این فرصت کوتاه و ارزشمند جوانی را به بطالت نگذرانید، تا مانند من گرفتار و پیشمان نشوید!» آیا چون خودش عمل ننموده، سخنش باطل است و نباید به نصیحت او توجه و عمل نمود؟!

یا فرض کنید کسی که احتیاط ننموده و به چاهی افتاده، فریاد زند: «مراقب باشید، اینجا چاه است»، آیا نباید توجه نمود و به چاه سقوط کرد؟!

2- آیا در احادیث و روایات، این همه دستورالعمل، برای کسب علم و حکمت و فراگیری علوم و پذیرش آرای درست؛ هر چند از افرادی خود عمل نکرده‌اند، نداریم؟!

●- پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند: «مَن تَعَلَّمَ باباً مِنَ العِلمِ عَمِلَ بِهِ أو لَم یَعمَل کانَ أفضَلَ مِن أن یُصَلِّیَ ألفَ رَکعَةٍ تَطَوُّعاً - آن که بابى از دانش را فرا بگیرد ـ چه به آن عمل بکند یا نکند ـ از این که هزار رکعت نماز مستحبى بخواند ، برتر است» (کنزالعمّال : ج ۱۰ ص ۱۴۶)؛

*- بنابراین، حتی خواندن همین پاسخ‌ها و کسب علم [از هر منبعی]، از هزار رکعت نماز مستحبی برتر است.

●- و همچنین فرمودند: «خُذِ الحِکمَةَ ولا یَضُرُّکَ مِن أیِّ وِعاءٍ خَرَجَت - حکمت را برگیر. از هرجا که آمده باشد، زیانى به تو نمى‌رساند.‌» (الفردوس : 2 / 168 / 2841)

امیرالمؤمنین، امام علی علیه السلام فرمودند: «الحِكمَةُ ضَالَّةُ المُؤمِنِ ، فَخُذِ الحِكمَةَ ولَو مِن أهلِ النِّفاقِ - حكمت گمشده مؤمن است ، پس حكمت را بگیر، هر چند از اهل نفاق» (غرر الحكم، 1829).

●- و همچنین فرمودند: «خُذُوا الحِكمَةَ ولَو مِنَ المُشرِكينَ - حكمت را بگيريد؛ هر چند از مشركان» (تنبيه الخواطر : 1 / 81)

آیه

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ * كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ‌*» (الصف، 2)

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! چرا سخنى مى‌گوييد كه عمل نمى‌كنيد؟! *

نزد خدا بسيار موجب خشم است كه سخنى بگوييد كه عمل نمى‌كنيد! *

برخی به این دو آیۀ شریفه استناد و استدلال می‌کنند و گمان می‌نمایند هر کسی، هر سخن نیکویی که به آنان می‌گوید، باید بروند زیر و روی زندگی‌اش را تفتیش کنند تا ببینند، وضع خودش چگونه بوده و هست؟!

مواضع سیاسی – این دو آیه، بیشتر مربوط به مواضع سیاسی، حمایتی و جنگ می‌باشد؛ چنان که در آیۀ بعدی، از صف زنندگان برای جنگ در راه خدا تمجید می‌نماید.

بسیاری با تکیه به ایمان کم یا زیادی که داشتند و نیز محبتی که به حضرت رسول الله صلوات الله علیه و آله داشتند، دائم مدعی بودند و شعار می‌دادند که «اگر کفار و مشرکین به ما حمله کنند و چنین و چنان کنند، ما نیز با ایمان راسخ، ولایتمداری، شجاعت، بصیرت و توان کامل، و با مال و جان به میدان می‌آییم و چنین و چنان می‌کنیم»؛ اما تا بوی جنگ می‌آمد و یا حمله‌ای صورت می‌گرفت، زن و بچه و ضرورت رسیدگی به آنها را بهانه می‌کردند - یا فقر و نداری، یا بیماری و ناتوانی و ... را بهانه و توجیه می‌آوردند – یا حتی غُرغُر می‌کردند و به زمین و آسمان ایراد می‌گرفتند – و یا فرار می‌کردند! چنان که در آیۀ دیگری فرمود: «مرتب می‌گویید: چرا فرمان جهان نمی‌رسد، و وقتی می‌رسد، چشمانتان از ترس در حدقه می‌چرخد»!

*** - از این دسته افراد، در عصر خودمان و امروزه در جامعۀ خودمان و در سطوح گوناگون نیز زیاد دیده و می‌بینید. پیش از آن که به چیزی برسند، دَم از مسلمانی، انسانیت، شرف، ولایت، انقلابی بودن، حضور در میدان و ... می‌زنند؛ وعده‌های آشکار و پنهان می‌دهند؛ اما همین که بوی لقمۀ چرب و شیرینی به مشام آنها می‌رسد، به پست و مقامی نزدیک شده و یا می‌رسند، و یا تورمی رخ می‌دهد، و یا تحریمی شدید می‌شود و یا بوی جنگ به مشام‌شان می‌رسد، همه چیز را فراموش می‌کنند؛ اگر بتوانند فرار می‌کنند؛ اگر نتوانند از بحران‌ها و گرفتاری‌های مردم سوء استفاده می‌کنند، و البته دائم با یک ژست فرهیختگی و انتقادی، غُر می‌زنند و زمین و زمان و همگان را متهم و حتی محکوم می‌نمایند!

امر و نهی – نکتۀ دیگر، "امر و نهی" است که با پند، موعظه، انتقال عبرت و نصیحت متفاوت می‌باشد.

"امر و نهی" در هر موضوعی و به هر مقداری، از سوی کسی که خودش به آن عمل نمی‌کند، هم بی‌مورد است و هم اثری ندارد.

مادری پسرش را آورد و به پیامبر اعظم صلوات الله علیه و آله، عرض کرد: «او زیاد خرما می‌خورد، شما بفرمایید کمتر بخورد»؛ فرمودند: «فردا بیا تا بگویم». فردا آمد و ایشان به پسر فرمود که کمتر خرما بخورد و او گفت: «چشم». مادر پرسید: «پس چرا دیروز نفرمودید؟»، پاسخ دادند: «چون خودم دیروز خرما خورده بودم» - لذا در ضرب المثل فارسی گفته‌اند: «رطب خورده منع رطب کِی (چون) كند».

انجام وعده و وفای به عهد – نکتۀ دیگری که در این آیه و آیات دیگر تصریح شده، ضرورت "انجام وعده و وفای به عهد" می‌باشد.

مؤمن به وعده‌اش عمل می‌کند، حتی اگر به فرزند خردسالش قول بازی یا گردش و پارک در روز معینی داده باشد؛ چه رسد به انجام تعهدات دینی – تعهدات کاری – تعهدات تجاری و یا سیاسی و اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی ... و هر تعهدی که یا به صورت طبیعی بر عهدۀ اوست، و یا با زبان و نوشتار نیز متعهد شده است.

ندیدید برخی از آن دسته مسئولانی که قرار است با رأی مردم انتخاب شوند، پیش از انتخاب و در دورۀ تبلیغات مستقیم و غیر مستقیم، چقدر ظاهر الصلاح می‌شوند و چقدر وعده‌های دروغینی می‌دهند که یا خودشان هم می‌دانند عملی نیست و یا اصلاً قصد عمل به وعده‌هایشان را ندارند؟!

●- هر چه بر سر مردمان جهان می‌آید، به خاطر شکستن تعهدات عقلی، فطری و دینی با خداوند متعال است و هر چه بر سر جهان اسلام آمده و می‌آید، ریشه در نقض عهد با رسول الله صلوات الله علیه و آله، در طول حیات و به ویژه در غدیر خم دارد. نقض عهد، فساد (تباهی) می‌آورد:

«وَالَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولَئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ» (الرّعد، 25)

- آنها كه عهد الهى را پس از محكم كردن مى‌شكنند، و پيوندهايى را كه خدا دستور به برقرارى آن داده قطع مى‌كنند، و در روى زمين فساد مى‌نمايند، لعنت براى آنهاست؛ و بدى (و مجازات) سراى آخرت   !

●●● – بنابراین، علم و حکمت را باید آموخت – نظر و رأی درست را باید پذیرفت – به پند و نصیحت مفید، باید توجه و عمل نمود؛ اگر چه گویندگان خود اهل آن نباشند.

مرتبط:

● – در احادیث و روایات زیادی به دانش تاكید شده است. آیا منظور علم و دانش كنونی است كه در دانشگاه کسب می‌شود؟ اگر نه پس منظور چیست؟ (11 مرداد 1394)

مشارکت و هم‌افزایی – پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم.

پرسش:

آیا اگر فردی چیزی را می‌گوید که به آن عمل نمی‌کند و در زندگی خودش دچار مشکل است، به معنای اشتباه بودن آن حرف است‌ و نباید به آن حرف توجه و عمل نمود؟

پاسخ (نشانی لینک):

https://www.x-shobhe.com/etc/11474.html

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   سوره صف