پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

اینها که برشمردید و مثال‌های دیگری هم دارد، اگر چه همه دلیل بر نیازهای گوناگون می‌باشند، اما همه «فعل» انسان می‌باشند، نه «وجود» او. فرق است بین وجود شخص، با فعل (کار) او؛ چنان که راه رفتن، فعل شماست و اگر راه نروید نیز هستید.

بدیهی است که هر انسان و هر حیوانی، خودش می‌بیند، خودش می‌شنود، خودش غذا می‌خورد و ...، اما این به معنای «استقلال تام وجودی» نیست. بالاخره انسان برای دیدن، نیاز به چشم دارد - برای شنیدن، نیاز به گوش دارد، برای انجام کار، نیاز به دست دارد و برای راه رفتن، نیاز به پا دارد و تازه اینها همه نیازهای فردی می‌باشد و نیازهای بیرونی بسیار وجود دارند، مانند نیاز به زمین، خورشید، نور، حرارت، هوا، گیاهان و حیواناتی که برای خوردن نیاز دارد، آب آشامیدنی و ...، که قابل شمارش نیستند.

«استقلال وجودی» در مباحث عقلی (فلسفی)، یعنی وجود، عین ذات باشد - واجب الوجود باشد - وجودش مسبوق به عدم نباشد که پدید آمدنش حادث باشد و نیاز به خالق و مُحدّث داشته باشد - مصنوع نباشد که صانع بخواهد - مرزوق نباشد که رازق بخواهد - به هیچ نیرو یا کسی در بیرون نیازی نداشته باشد، حتی به اعضا و اجزا نیاز نداشته باشد - برای انجام کار، نیازی به ابزار و یا عناصر نداشته باشد - خودش علیم باشد و نیازی به کسب علم نداشته باشد - قوی باشد و نیازی به کسب قوت نداشته باشد و ...؛ یعنی: «هستی محض، کمال محض و غنای محض» باشد.

چنین وجودی، فقط خداوند متعال می‌باشد و به غیر از او، همه مخلوق، مصنوع، وابسته، فقیر و نیازمند می‌باشند. «فقیر»، یعنی کسی که ستون فقرات محکمی ندارد که با تکیه به آن بایستد و حتماً باید متکی به غیر خود باشد. چنان که فرمود:

«يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ» (فاطر، 15)

- ای مردم! شما همگی نیازمند به خداوند هستید و تنها خداوند غنی (بی‌نیاز و) ستوده می‌باشد.

خداوند سبحان، در آیات متعددی متذکر گردید که فقط او غنی و بی‌نیاز می‌باشد، مانند: «فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ - يقينا خداوند از جهانيان بى ‏نياز است» (آل عمران، 97) - «فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌّ كَرِيمٌ - همانا پروردگار من، غنیِّ کریم است» (النّمل، 40) - «وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ - و خداوند غنی (بی‌نیازِ) بردبار است» (البقره، 263) و ... .

نیاز، به مثابۀ نقص، کاستی و کمبود ذاتی می‌باشد که رفع آن، مستلزم اخذ نیرو و امکان از بیرونِ وجود می‌باشد؛ مانند نیاز انسان به آب و هوا و ... که از بیرون وجودش تأمین می‌گردد.

●- سبحان، یعنی کسی که از هرگونه نیستی، نقص، کاستی و عیب مبراست، هستی و کمال محض است، مستقل است و نیازی به کسی یا چیزی ندارد.

●- از این‌رو، اثبات می‌گردد که هستی محض، کمال محض، غنای محض و سبحان، یگانه است، واحد و اَحد می‌باشد، دومی ندارد، مثل و مانند ندارد «لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ - چیزی مانند او نیست» (الشوری، 11)؛ چرا که دوئیت یا کثرت، یعنی محدود بودن تمامی مصادیق؛ و محدودیت یعنی نقص و نقص نیز نیازمندی را ایجاب می‌نماید.

●- بنابراین، به غیر از خداوند سبحان، هیچ موجودی استقلال ذاتی ندارد، همه مخلوق، مصنوع، نیازمند و وابسته می‌باشند.

مشارکت و هم‌افزایی - لطفاً این پرسش و پاسخ را برای دوستان به اشتراک بگذارید؛ متشکر.

 

 

کلمات کلیدی:  پاسخ های کوتاه