پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): حال اگر چنین سندی ارائه دهیم تکلیف شرعی شما چه می‌شود و یا اگر ارائه ندهیم چه می‌شود؟ آیا مبنای استنباط و استخراج و فهم احکام فقهی می‌گردد؟! اگر شما فقط یک سند دیدید خمس را تأیید می‌نمایید و اگر ندیدی، تکذیب می‌نمایید؟! آیا اسلام، چنین راهی را برای استنباط و اجرای احکام فقهی، تأیید و توصیه نموده است و یا راه شناخت و تقلید احکام این است؟!

آیا می‌دانید چرا فرموده‌اند که اصول دین تحقیقی است، اما در فروع دین می شود تقلید نمود؟ برای این که "فقه" یک کار تخصصی است و تحصیلات تخصصی می خواهد و با خواندن چند آیه، حدیث و حتی چند کتاب، نمی‌شود احکام فقهی را استنباط و استخراج نمود. مانند سلامتی و پزشکی می‌ماند، که فهم ضرورت سلامتی، امری عقلی و تحقیقی است و تقلیدی نیست، اما پزشکی در هر رشته‌ای، یک علم تخصصی می‌باشد. بنابراین، یا باید تشریف ببرید و دو دهه در فقه تحصیل تخصصی نماید و با مبانی حقوقی احکام خمس، زکات و ... آشنا شوید، و یا مانند رجوع به حقوقدان و وکیل حقوقی در امور حقوقی، به فقها مراجعه نمایید.

شاید بسیاری از مردم (اذهان عمومی)، حتی ندانند که "زکات"، هم به آن نوع نُه موضوعی که در رساله آمده اطلاق می‌گردد، و هم به هر گونه پرداختی؛ مانند زکات فطریه، یا دریافت‌های هنگام بحران و جنگ، ... یا حتی "زکات علم"! ولی به ناگاه وارد مباحث فقهی زکات می‌شوند و می‌پرستند: «در کدام آیه و حدیث آمده است»؟!

●- همین طور است مسئله "خمس"! به ویژه پس از آن که دشمنان خارجی که فقط نگاه مادی دارند، گمان کردند که علت قدرت، محبوبیت و نفوذ فقها و مراجع تقلید، به خاطر بنیه‌ی مالی آنهاست و آن نیز از منبع "خمس" تأمین می‌گردد! لذا تصمیم به ضدتبلیغ گسترده علیه خمس گرفتند و به ناگاه فضای مجازی، شد مجلس بحث فقهی در مورد خمس که از کجا آمده، مبنا و منبعش کدام است، در قرآن فقط به غنیمت جنگی اختصاص داده شده [در حالی که نمی‌داند، غنیمت همان سود دستآورد است و اختصاصی به غنیمت جنگی ندارد] و ...؟!

●- عده‌ی معدودی نیز به حسب ظاهر، به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، منفعل این جوّسازی نشده‌اند، بلکه واقعاً می‌خواهند تحقیق کنند، اما حوصله‌ی تحصیل تخصصی در رشته حقوق اسلامی [فقه] را ندارند و می‌خواهند با خواندن چند آیه، حدیث و در نهایت یکی دو جلد کتاب، فقیه، متخصص حقوق در اسلام و مجتهد شوند!

●- حال فرض کنید که به آنها چند کتاب فقهی، با موضوع اقتصاد اسلامی مانند: "من لایحضره الفقیه"، شیخ صدوق – "تحریر الوسیلة"، امام خمینی - "اقتصادُنا"، شهید آیت الله محمد باقر صدر – "فقه نظام اقتصادی اسلام"، آیت الله محسن اراکی -  "مبانی فقهی اقتصاد اسلامی"، جواد ایروانی و ...، معرفی شود، آیا می‌توانند بدون کسب هیچ یک از علوم مقدماتی در قرآن، حدیث، تفسیر، زبان، فقه و اصول، علم رجال، علم حدیث و ...، این کتاب‌ها را بدون مدرسه و معلم بخوانند و بفهمند و بالاتر از همه آن که مجتهد شده و احکام فقهی را از آنها استنباط و استخراج نمایند؟! اگر چنین امری ممکن بود، تمامی دانشگاه‌ها را در تمامی رشته‌های علمی تعطیل می‌کردند و به مردم "کتاب" می‌دادند تا همگان حقوقدان، فیلسوف، ریاضی‌دان، فیزیکدان، بوعلی و انیشتاین شوند!

●- حال فرض کنید چند حدیث معتبر درباره‌ی خمس (مانند نمونه‌های زیر) ارائه شد؛ خواننده چه احکامی را می‌تواند از آنها استنباط و استخراج نماید؟!

* - تمامی امامان علهیم السلام، مأموران دریافت خمس و زکات داشتند، مانند: "نصر بن قاموس اللّخمی" [نماینده امام باقر علیه السلام، معجم رجال الحدیث، ج 9، ص 140] - مفضّل بن عمر [نماینده امام صادق علیه السلام، کتاب خمس از آیت الله نوری همدانی] - امام هادی (ع) نیز نمایندگانی برای گردآوری خمس آل رسول مشخص کرده بود؛ [علی بن جعفر الهمّانی، حسن بن راشد و ایوب بن نوح بن درّاج نخعی، از جمله این نمایندگان بودند، التهذیب، ج 2، ص 159] و ... .

●- در نامه‌ای که پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله به برخی از قبایل عرب نوشته‌اند، آمده است: «زمین و دشت و دره‌ها و آن چه در آنهاست، در اختیار شما باشد تا این که حیوانات از گیاهان و شما از آب‌های آن استفاده کنید، به شرط آن که خمس اموال خویش را بپردازید.» (سیرة النبی، ج 3، ص 314)

●- بعضی از مورّخان معتبر، چون:  ابن سعد و صاحب کتاب فتوح البلدان نوشته‌اند که پیامبر اسلام (صلوات الله علیه و آله) برای گرفتن خمس نیز افرادی را به اطراف و اکناف می‌فرستاد؛ چنان که به دو طایفه معروف «سعد بن هُذَیم و بنی جذیمه» نامه نوشت که خمس و زکات را به فرستادگان او تحویل دهند.( الطبقات ابن سعد، ج 1، ص 23) – و هم چنین آن حضرت عمرو بن حزم را برای این منظور به یمن فرستاد و حال آن که در آن سرزمین جنگی در کار نبود تا خمس غنایم جنگی را مطالبه نماید.( فتوح البلدان، ج 1، ص 84)

●- «کتب بعض اصحابنا الى ابى جعفر الّئانى(علیه السلام) اخبرنى عن الخمس اعلى جمیع ما یستفید الرّجل من قلیل و کثیر من جمیع الضّروب و على الصّناع و کیف ذلک؟ فکتب بخطّه (علیه السلام) الخمس بعد المؤونة - (حدیث 1، باب 8، از ابواب خمس وسائل الشّیعه، جلد 6)

ترجمه: یکى از اصحاب ما به امام نهم علیه السلام چنین نوشت: به ما اطّلاع بدهید که آیا خمس بر تمام چیزهایى است که انسان استفاده مى‌کند، از کم و زیاد از تمام انواع درآمدها و همچنین بر صنعتگران؟ و آیا این خمس را چگونه باید پرداخت؟ امام به خطّ خویش نوشت خمس بعد از هزینه زندگى است» (یعنی بر کسر هزینه از هر نوع درآمدی).

از این عبارت بخوبى استفاده مى شود که سؤال کننده هم در عمومیّت خمس شک داشته است، و هم در کیفیّت آن، و امام با یک جمله کوتاه آنچنان که معمول نامه نگارى آن زمان بود به هر دو سؤال پاسخ گفته است    .

هنگامى که مى فرماید خمس بعد از هزینه زندگى است، هم پاسخ کیفیّت گفته شده که سؤال دوم راوى است و هم پاسخ سؤال اوّل راجع به اصل وجوب خمس در تمام درآمدها. (آیت الله مکارم شیرازی، در باب خمس)

●- و صدها حدیث، روایت و مستندات معتبر دیگر؛ اما هیچ کدام بدون تحصیل تخصصی در فقه، نمی‌تواند مبنای استنباط و استخراج احکام فقهی برای خواننده قرار گیرد. لذا "اصول دین" تحقیقی است و در فروع و احکام، یا باید تحصیل تخصصی نمود و به اجتهاد رسید و یا باید از مجتهد تقلید نمود.

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال به همراه نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

پرسش: یک حدیث از کتب معتبر بیاورید که پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، از درآمد مردم "خمس" دریافت می‌نمودند.

 

http://www.x-shobhe.com/shobhe/9166.html

 

 

کلمات کلیدی:  حقوقی و احکام