بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم

صحیفۀ سجادیه، دو فراز از دعای هفتم/ با استفاده از برگردان (ترجمه) حجت الاسلام انصاریان.

حضرت امام سجاد، علی بن الحسین علیه السلام:

«يَا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَكَارِهِ، وَ يَا مَنْ يُفْثَأُ [يَفْثَأُ] بِهِ حَدُّ الشَّدَائِدِ، وَ يَا مَنْ يُلْتَمَسُ مِنْهُ إلَی مخْرَجُ إِلَى رَوْحِ الْفَرَجِ ...»

- ای آن‌که گره‌های امور رنج‌آور، به وسیلۀ او گشوده می‌شود؛ و ای آن‌که تندی و تیزی سختی‌ها، به عنایت او فرو می‌نشیند؛ و ای آن‌که بیرون آمدن از تنگی و فشار و قرار گرفتن در راحتی گشایش و رهایی از غم و اندوه، از او خواسته می‌شود.

فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ افْتَحْ لِي يَا رَبِّ بَابَ الْفَرَجِ بِطَوْلِكَ، وَ اكْسِرْ عَنِّي سُلْطَانَ الْهَمِّ بِحَوْلِكَ، وَ أَنِلْنِي حُسْنَ النَّظَرِ فِيما شَكَوْتُ، وَ أَذِقْنِي حَلَاوَةَ الصُّنْعِ فِيما سَأَلْتُ‌، وَ هَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً وَ فَرَجاً هَنِيئاً، وَ اجْعَلْ لِي مِنْ عِنْدِكَ مَخْرَجاً وَحِيّاً.

- پس بر محمّد و آلش درود فرست، ای پروردگارم! و به فضل و احسانت، درِ گشایش و فرج را به روی من باز کن و به چاره سازیت، تسلّط غم و اندوه را از من بشکن و مرا در موردی که از آن شکایت دارم، به تأمل و تدبّر نیک برسان؛ و در آنچه از تو درخواست می‌کنم، شیرینی اجابت را بچشان؛ و از جانب خودت، رحمت و گشایشی گوارا به من ببخش؛ و برای من از نزد خود، راه نجاتی سریع قرار ده.

شرحی مختصر

الف - تمامی اسماء کمالیه، از آن خداوند متعال می‌باشد؛ «وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا - و نام‌های نیکو از آن خداوند است، پس او را با آنها بخونید» (الأعراف، 180)؛ بنابر این، فرقی ندارد که او را با کدامین نام‌هایش بخوانید، همه نام‌های اوست، چنان که فرمود: «قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَنَ أَيًّا مَا تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى - بگو «الله» را بخوانيد، يا «رحمن» را، هر كدام را بخوانيد (ذات پاكش يكی است - او را می‌خوانید) برای او نامهای نيك است» (الإسراء، 110)

اما، اولاً بسیار مهم است که هر کاری که با خدا دارید، او را با همان نامش بخوانید؛ کسی که مغفرت می‌خواهد، «یا غفار» می‌گوید و یا «شدید العقاب» نمی‌گوید و کسی که رزق می‌خواهد، «یا رازق» می‌گوید و «یا    ذُو انْتِقَامٍ» نمی‌گوید.

ثانیاً مهم است که پیش از هر دعایی، خداوند سبحان را با اوصافی که مربوط به حاجت می‌باشد، مدح نمایید، تا هم شهادت به معرفت (شناخت) خودتان باشد و هم بیان نموده باشید که در راستای حاجات خود، با چه ایمان و اعتمادی او را می‌خوانید و او بندۀ معتمدش را ناامید نمی‌سازد؛ و البته از آثار دیگر این است که عقل و قلب خود را با توجه بیشتر متذکر می‌نمایید و امید به استجابت، در خودتان تقویت می‌شود.

دعا هفتم در صحیفه که برای رفع و دفع مشکلات، برطرف شدن اندوه‌ها و گره‌گشایی توصیه شده است، با جملۀ «يَا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَكَارِهِ - ای آن‌که گره‌های امور رنج‌آور، به وسیلۀ او گشوده می‌شود» شروع می‌شود و این مدح تا چهار فراز بعد نیز ادامه دارد.

ب - نکتۀ مهم بعدی، کلّی گویی و زیاد خواستن است. فقیری که از غنی و کریم کمک می‌خواهد، مقدار کمک را برای او تعیین نمی‌کند، چرا که در این صورت، خود را محدود و کوچک نموده است. به زیارت عاشورا دقت کنید که به برکت این حضور و اعلام مواضعی احسن در برابر ایشان، برای خودتان «مقام محمود اهل عصمت علیهم السلام نزد خداوند» را مسئلت می‌نمایید.

همانگونه که نعمات خداوند سبحان برای هیچ کسی قابل شمارش نیست، گره‌ها، مشکلات و اندوه‌ها نیز قابل شمارش نمی‌باشد؛ اگر قابل قیاس با نعمات نمی‌باشند.

بله، یک موقع برای مشکل، گره یا گرفتاری معینی [مانند: شِفای بیماری - ادای قرض - رهایی از دامی که دیگری پهن کرده - پیروزی بر دشمنی معین که حمله‌ور شده و ...] دعا می‌نمایید، اما هرگز نمی‌توانید تمامی گرفتاری‌ها، مشکلات، گره‌ها، اندوه‌ها و نیازهای خود را به شمارش درآورید؛ اما در یک بیان کلّی، می‌توان رفع تمامی آنها را مسئلت نمود. لذا امام سجاد علیه السلام در این دعا، پس از مدح مرتبط، چنین آغاز می‌نمایند:

«وَ قَدْ نَزَلَ بِي يَا رَبِّ مَا قَدْ تَكَأَّدَنِي ثِقْلُهُ‌، وَ أَلَمَّ بِي مَا قَدْ بَهَظَنِي حَمْلُهُ»

- پروردگارا! بلایی بر من نازل شده که سنگینی‌اش مرا به زحمت و رنج انداخته و سختی و مشکلی به دردم آورده که تحمّلش مرا در فشار قرار داده.

ج - در این فراز، اشاره‌ای به مشکل و بلای نازله نشده است؛ چرا که ایشان خدایی را می‌خواند که خود به تمامی احوال بندگانش آگاه است؛ مضافاً بر این که برای خودشان نیز «سرّ پوشی» می‌نمایند.

د - در خاتمه نیز اظهار می‌دارند که من هدفی جز رضایت تو و قُرب به تو را ندارم و می‌دانم که تمامی گرفتاری‌ها، بلاها و مشکلات، می‌توانند سببی برای قُرب بیشتر باشند، لذا از خداوند منّان مسئلت می‌دارند که این امور، سببی برای بازدارندگی از توجه، اخلاص در بندگی و انجام واجبات و مستحبات و ترک محرمات و مکروه‌ها نگردند:

«وَ لَا تَشْغَلْنِي بِالاِهْتِمامِ عَنْ تَعَاهُدِ فُرُوضِكَ، وَ اسْتِعْمَالِ سُنَّتِكَ»

- و مرا به خاطر غمگینی و حزن و اندوه، از رعایت واجباتت و به کار گرفتن سنّت‌ها (و مستحباتت) باز مدار.

●- این دعا را به صورت مستمر و برای تمامی مشکلات و بلاهای همگان و به ویژه بلاهای عمومی در جهان اسلام [جنگ، بیماری، فقر و ...] بخوانیم و سپس حاجات مورد نظر را مسئلت نماییم.

 

کلمات کلیدی:   صحیفه سجادیه   دعا