پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

مسئله «قدر، مقدرات و اندازه‌ها» را نباید ساده و محدود ببینیم و گمان نماییم که به مسلمانان، ثواب‌ها و نتایجش و یا گناه‌هان و عواقب دنیوی‌اش اختصاص دارد. فرمود:

«تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ» (القدر، 4)

- فرشتگان و روح در آن شب به اذن پروردگارشان برای (تقدير) تمامی امور نازل می‏شوند.

خداوند علیم و حکیم، هر چیزی را با اندازه‌های خلق نموده است: «إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ - همانا ما همه چیز را با اندازه خلق نمودیم» (القمر، 42)؛ و متناسب همین اندازه‌هایی که قرار داده، ربوبیّت و هدایت می‌نماید: «وَالَّذِي قَدَّرَ فَهَدَى - و همان كس كه اندازه گذاشت و هدايت نمود» (الأعلی، 3)

بدیهی است که اگر هر چیزی، اندازه‌های خودش را نداشته باشد و بر اساس همان اندازه‌ها اداره و ربوبیّت نشود، هیچ نظمی بر عالم هستی و به ویژه جهان طبیعت حاکم نمی‌گردد؛ نه تنها هیچ علمی قابل شناخت نخواهد بود، بلکه جهان منهدم می‌گردد.

«مِن کُلّ امر»؛ یعنی اگر قطره بارانی نیز ببارد، در چارچوب این مقدرات (اندازه‌ها)ی علیمانه و حکیمانه قرار دارد و هر حرکتی در هر جزئی از کهکشان‌ها و آسمان‌های بالاتر از آسمان زمین نیز در این مقدرات قرار دارد.

«وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بِقَدَرٍ فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ وَإِنَّا عَلَى ذَهَابٍ بِهِ لَقَادِرُونَ» (المؤمنون، 18)

- و از آسمان آبى به اندازه [معين] فرود آورديم و آن را در زمين جاى داديم و ما براى از بين بردن آن مسلما تواناييم.

پس، در زمین نیز مقدرات تمامی اجزاء و موجودات، مانند گیاهان و حیوانات نیز تعیین می‌گردد و در رابطه با انسان نیز اختصاصی به مسلمانان ندارد، چرا که همگان «مقدرات» دارند، لذا مقدراتِ کفار و مشرکان نیز در محاسبه آمده و تعیین می‌شوند.

پس، ملائکة و روح، فقط برای این نازل نمی‌شوند که مقدرات اعمال خوب یا بد مسلمانان را بیاورند؛ بلکه «مِن کُلّ امر»، تصریح بر آن است که همه چیز را در بر می‌گیرد.

*- بنابراین، مثال‌ها همه برای تقریب ذهن است، وگرنه مسأله بسیار عظیم است، ملائکه و روح به امام عصر علیه السلام نازل می‌شوند و مقدرات تمام عالم هستی را می‌آورند و البته هر چه هست، تحت قانون «علّیت» قرار دارد، هیچ امری و اتفاقی به صورت تصادفی، اتفاقی، بی دلیل و خودبخودی واقع نمی‌شود و خداوند سبحان است که خالق همه چیز می‌باشد، بر همه چیز علم دارد و اوست که «مقدر و ربوبیت» می‌نماید.

*- حال،به عنوان یک مثال بیان می‌شود: «هر روز صبح دو رکعت نماز واجب را اقامه نموده‌اید که آثار خودش را دارد؛ یک روز هم حال شما به اَحسنِ الحال دگرگون می‌شود و نمازی با حضور، توجه، خلوص و خشوع اقامه می‌نمایید؛ تمامی این نمازها و از جمله این نماز با خلوص و خشوع، سبب بخشش تمامی گناهان شما می‌شود؛ یعنی گناه که علت بود از بین می‌رود و معلول‌هایش نیز از بین می‌رود.

مرتبه بالاتر آن که خدا فرمود: «حالا که آمدی، من، سیئات تو را به حسنات مبدل می‌کنم»؛ پس این حسنات خود سبب پیدایش معلول‌های دیگر می‌شود.

«إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا» (الفرقان، 70)

- مگر كسى كه توبه كند و ايمان آورد و كار شايسته كند پس خداوند بديهايشان را به نيكی‌ها تبديل مى‌‏كند و خدا همواره آمرزنده مهربان است.

تغییر

●- اگر «قدر و مقدرات» که منطبق با نظام علیّت می‌باشد، به معنای «جبر محض» بود و احتمال و امکان هیچ تغییر در آن وجود نداشت، باید فقط یک سال از عمر انسان نوشته می‌شد و مابقی به عنوان معلول‌های جبری مقدر می‌گردید!

●- اگر «قدر و مقدرات» به معنای «جبر محض» بود، دیگر ارسال انبیاء، رسولان، کتاب، دعوت به دین حق و بالتبع معاد، سؤال، جواب، پاداش و کیفر، معنا و موضوعیتی نداشت.

همین امروزه شاهدید که سالانه ده‌ها هزار نفر در سرتاسر جهان و از جمله در امریکا و اروپا، به اسلام می‌گروند، در حالی که سال گذشته و سالیان گذشته را در کفر، شرک و گناه سپری نموده‌اند!

●- اگر «قدر و مقدرات» به معنای «جبر محض» بود، دیگر عبادت، دعا، توسل، استغفار و توبه که این همه مورد تأکید قرار گرفته‌اند، هیچ اثر و کاربردی نداشت!

●- اگر «قدر و مقدرات» به معنای «جبر محض» بود، دیگر هیچگونه کار، تلاش، سعی، کوشش و جهاد، موضوعیت و اثری نداشت.

*- پس، مقدرات (اندازه‌ها)، همه قابل تغییر می‌باشند.

قضا و قدر

متأسفانه بسیاری دو کلمه «قضا و قدر» را به یک معنا می‌دانند، در حالی که «قدر»، یعنی «اندازه» و وقتی اندازه‌ها برای وقوعی کاملاً فراهم شد، آن امر «قضا» می‌شود، یعنی حتماً واقع می‌گردد؛ پس اگر «مقدرات» تغییر یابند، قضاها نیز متغیر می‌گردند.

گاهی، امکانات و شرایط، برای هرگونه تغییری از بین رفته است؛ آنجا دیگر «قضا» حتمی شده و واقع می‌شود.

●- برخی، نقش عبادت، توسل، دعا، صدقه و ... را جدای از «مقدرات و قضاها» می‌دانند، در حالی که اینها خود اندازه‌ها، علل و اسباب دیگری هستند و آثار و تبعات خود را دارند و موجب تغییر «مقدرات» و بالتبع «قضاها» می‌گردند.

حدیث:

حضرت امام جعفر صادق علیه السلام:

«ادْعُ وَلا تَقُلْ إنَّ الْأمْرَ قَدْ فَرَغَ مِنْهُ ... - دعا كن و مگو كار از كار گذشته (و آنچه مقدر شده همان مى‌شود و براى دعا اثرى نيست)» (الكافى: 2/ 466)

«إِنَّ اَلدُّعَاءَ يَرُدُّ اَلْقَضَاءَ يَنْقُضُهُ كَمَا يُنْقَضُ اَلسِّلْكُ وَ قَدْ أُبْرِمَ إِبْرَاماً - همانا دعاء قضا را برمی ‌گرداند، و آن را از هم وا می‌تاباند و بزند، چنانچه رشتۀ نخ اگر چه به سختى تابيده شده باشد از هم باز شود.» (اصول کافی، ج4، ص 215)

دعا

در یکی از دعاهای تعقیب نماز در طلوع و غروب آفتاب می‌خوانید:

«وَ إِنْ کنْتُ عِنْدَک فِی أُمِّ الْکتابِ شَقِیاً فَاجْعَلْنِی سَعِیداً، فَإِنَّک تَمْحُو مَا تَشَاءُ وَتُثْبِتُ»

- و اگر نزد تو در کتاب تقدیر و سرنوشتت بدفرجام هستم مرا نیکبخت گردان، چراکه تو آنچه را بخواهی محو و آنچه را بخواهی ثبت می‌کنی.

●- بنابراین، نه تنها «مقدرات»، بلکه حتی «قضای حتمی» نیز با عبادت، استغفار، توبه، دعا، توسل، صدقه و ...، باذن الله قابل تغییر است، مگر آن که دیگر فرصت و امکان آن منقضی شده باشد.

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم.

پرسش:

اینکه اندازه‌ها در شب قدر مقدر می‌شود، مراد میزان اندازه و اثرگذاری گناه یا توبه یا صدقه یا دعا برای هرشخص است؟ آیا مقدرات در طول سال هم امکان تغییر دارند یا خیر از شب قدر امسال تا شب قدر سال آینده ثابت است؟

پاسخ (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/QadrNight/12511.html

 

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   شب قدر